Wnioski po konferencji Droniada Future Forum 2024

W miniony piątek 24.05.2024 r. w siedzibie Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa odbyła się konferencja Droniada Future Forum poświęcona szeroko pojętej branży bezzałogowców – jej poziomie rozwoju w Polsce i na świecie. Czego boją się polskie firmy w kwestiach regulacji prawnych? Czego mogą oczekiwać ze strony Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej oraz Ministerstwa Infrastruktury? Jak będzie wyglądać najbliższa przyszłość tej branży? Organizatorzy próbowali odpowiedzieć na te i inne pytania „patrząc na rynek dronowy z 10000 m, z 500 m i 120 m nad ziemią”.

Trzeba przyznać, że konferencja była bardzo udana przede wszystkim dzięki wysokiemu poziomowi merytorycznemu i organizacyjnemu. Za sprawną organizację odpowiadał przede wszystkim Łukasiewicz Instytut Lotnictwa, a Elżbieta Mrozek (ILOT) i Sławomir Kosieliński (Fundacja Instytut Mikromakro) doskonale sprawdzili się w roli prowadzących.

Wartość merytoryczną wnieśli przede wszystkim zaproszeni prelegenci, a wśród nich byli przedstawiciele instytucji m.in. Ministerstwa Infrastruktury (Naczelnik Wydziału Bezzałogowych Statków Powietrznych, Departament Lotnictwa Sławomir Trejda), Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej (Prezes PAŻP – Magdalena Jaworska, Dyrektor Działu BSP – Maciej Włodarczyk), Urzędu Lotnictwa Cywilnego (Dyrektor Departamentu BSP – Paweł Szymański), Łukasiewicz Instytut Lotnictwa (Dyrektor ILOT – dr inż. Paweł Stężycki, Dyrektor Centrum Technologii Bezzałogowych – Grzegorz Trzeciak, Kierownik Sekcji Rozwoju Usług Teledetekcyjnych – Marcin Spiralski, Kierownik Sekcji Rozwoju Narzędzi Teledetekcyjnych – Karol Rotchimmel, Zastępca dyrektora ds. badawczych – Sylwester Wyka, Dyrektor Centrum Współpracy Międzynarodowej i Doskonałości Badawczej – Beata Lubos, Bartosz Dziugieł i wielu innych), Metropolii GZM (Adriana Witkowska), przedstawiciele służb m.in. z Policji (Adrian Słowikowski), spółek takich jak Emitel, Orange, Polskie Sieci Elektroenergetyczne, Polska Spółka Gazownictwa, ESA Logistika, a także liczne grono przedstawicieli samej branży – zarówno z Polski jak i zza granicy (DroneUp, CRISALION Mobility, Advance Air Mobility Institute DLR).

Wśród prelegentów nie mogło zabraknąć również reprezentantów z Polskiej Izby Systemów Bezzałogowych, a wśród nich Justyny Siekierczak – członka Zarządu Izby oraz Michała Zawadzak – sekretarza Izby. W panelach dyskusyjnych pojawili się również reprezentanci poszczególnych członków – firm i organizacji należących do Izby m.in. z Emitel, SkySnap, Aeromind, Farada Group.

Czy udało się odpowiedzieć na kluczowe pytania postawione przez prowadzącego – Sławomira Kosielińskiego – na samym początku konferencji? Niestety nie wprost, ale pewnie scenariusze na przyszłość zaczęły się rysować po wypowiedziach zarówno przedstawicieli organów i instytucji państwowych jak również samych reprezentantów firm, będących częścią tej branży.

Polska branża BSP chciałaby przede wszystkim amerykańskiego podejścia do tworzenie przepisów w kontrze do tego co oferuje nam w Europie EASA. Transport dronowy w USA rozwija się najszybciej w skali świata ponieważ to firmy – za zezwoleniem tamtejszych władz lotniczych (FAA) – mają realny wpływ na tworzenie przepisów na bazie swoich doświadczeń zbieranych przez wiele lat przy okazji realizacji realnych komercyjnych dostaw dronami m.in. dla takich marek jak Walmart. W Europie tendencja jest zupełnie odwrotna – najpierw EASA stawia warunki i bariery, a następnie oczekuje od biznesu by się do nich dopasował. To tak nie zadziała.

Chęć wypracowania nowych zasad dla lotów na bardzo niskich wysokościach np. dla dronów rolniczych przemieszczających się 5-10 m nad uprawami zadeklarował publicznie Maciej Włodarczyk – Kierownik Działu Zarządzania Operacjami BSP w PAŻP. Z kolei Dyrektor Departamentu BSP w ULC – Paweł Szymański wskazał w rozporządzeniu PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2018/1139 z dnia 4 lipca 2018 r. artykuł, który pozwala „zwolnić” (a raczej nie stosować) z prawa unijnego podmioty, które będą wykonywać loty w interesie publicznym. Jaki będzie tego efekt, jakie to są operacje i które podmioty będą podlegać pod to zwolnienie? Na ten moment jest to kwestia prawnej interpretacji tego zapisu.

Dowiedzieliśmy się też, że prawdopodobnie jesienią do sejmu pod głosowanie trafi najnowszy projekt ustawy Prawo Lotnicze z rozdziałem VIa w całości poświęconym operacjom SBSP. Z jednej strony to konieczna zmiana by dostosować prawo krajowe do przepisów UE. Z drugiej – to kolejne obciążenie dla branży BSP, tym razem obciążenie finansowe, bo w ustawie znalazły się tabele opłat za czynności administracyjne prowadzone przez ULC i PAŻP względem operatorów. PAŻP już dostaje wyraźne sygnały, że załogowi operatorzy nie chcą utrzymywać branży BSP poprzez swoje opłaty więc niektóre narzędzia lub czynności np. wyznaczanie stref geograficznych, będą zwyczajnie odpłatne.

W ramach konferencji odbyło się nieformalne zgromadzenie członków PISB, na którym przedyskutowaliśmy wzajemne potrzeby i podzieliliśmy się opinią o tym, czego dowiedzieliśmy się na poszczególnych panelach dyskusyjnych w ramach trwającej konferencji Droniada Future Forum.

Branża ma czas do końca 2025 r. by znaleźć rozwiązanie dla „zanikających” krajowych scenariuszy NSTS, na których obecnie bazuje większość operatorów SBSP. Mamy nadzieję, że w szukaniu rozwiązań pomoże zarówno PAŻP jak i ULC oraz Ministerstwo Infrastruktury a także inne ministerstwa. Liczymy na to, że dość szybko zostanie powołany międzyresortowy stały komitet ds. BSP, który będzie uwzględniał potrzeby branży, ściśle współpracował z PISB i przekazywał opinie do resortów, a te będą podejmowały mądre decyzje w celu zwiększenia możliwości operacyjnych polskich przedsiębiorstw działających w sektorze BSP.